Hijyen ve Sanitasyon Gıda İşletmeleri İçin Neden Önemlidir?

Hijyen ve sanitasyon, gıda endüstrisinde hizmet veren gıda işletmeleri için büyük önem taşıyan iki kavramdır. Bu kavramların ne anlama geldiğine dair soruların yanıtlanması ve uygulama yöntemlerinin doğru anlaşılması, gıda güvenliğini sağlama açısından son derece önemlidir. 

Fırın ve pasta ustalarının buluşma noktası Pakmaya Profesyoneller Dünyası olarak hazırladığımız yazımızda hijyen ve sanitasyon kavramlarını detaylı biçimde ele alıyor ve gıda işletmeleri için önemine değiniyoruz. 

Gıda İşletmeleri İçin Büyük Önem Taşıyan Hijyen Nedir? 

Bildiğiniz gibi yiyecek içecek endüstrisinde insan sağlığı için gıda güvenliğinin sağlanması hayati önem taşımaktadır. Dolayısıyla işletmeler için bir tercih değil zorunluluk haline gelen gıda güvenliği başlığı altında ele alınması gereken konulardan bir tanesi de hijyendir. 

Gıda işletmeleri için hijyen nedir sorusunu ise yapılan temizlik uygulamaları ile bir yüzeyde bulunan zararlı organizma sayısının en aza indirilmesi olarak yanıtlamak mümkün. Özellikle gıda işletmelerinde hijyenin doğru temizlik uygulamaları ile sağlanması gerekmektedir. 

Bu doğrultuda hijyen ve sanitasyon konusunda yeterli donanıma sahip olabilmek için bu konu ile ilgili gerekli eğitimlerin alınması ve edinilen bilgilerin eksiksiz uygulanması gerekir. 

Hijyeni sağlama noktasında hangi temizlik yöntemlerinden yararlanabileceği ise elbette çeşitli durumlara bağlıdır. Bunlar; kirlilik yaratan kaynağın durumu, türü, suyun sertliği ya da sıcaklığı, basıncı, yüzey ve son olarak da işlem süresidir. 

İşletmelerde Temizlik Uygulamaları Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Gıda işletmelerinde yapılan temizlik uygulamalarında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır. 

Örneğin yüzeylerde temizlik yapılırken su sertliğinin çok yüksek olduğu durumlarda kireç çözücüden yararlanılabilir. Buna ek olarak seçilen kimyasal temizlik ürünlerinin, kullanılan malzemelere zarar vermemesi için seçilen ürünün aşınmaya sebep olmayacağından emin olunması gerekmektedir. Ayrıca, kimyasal temizleyicilerin kullanımı sırasında güvenlik kuralları mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. 

Deterjan, yağ çözücü ya da pas ve kireç çözücüler yalnızca kullanım talimatlarına uygun olarak ve ilgili alanlarda kullanılabilir. Temizlik malzemelerinin birbiri yerine kullanılması hem aldığınız sonucun etkisini azaltır hem de insan sağlığı açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir. 

Hijyen kavramına ve temizlik uygulamaları sırasında dikkat edilmesi gereken temel noktalara değindikten sonra dilerseniz sanitasyon nedir sorusunu da ayrıntılı olarak ele alalım. 

Sanitasyon Nedir? 

Sanitasyon nedir sorusunu, temizlenmiş yüzeylerdeki mikroorganizma miktarının insan sağlığı için sorun yaratmayacak seviyelere indirilmesi olarak yanıtlayabiliriz. Daha güvenli ve hijyenik alanlar oluşturabilmek adına sanitasyon ve temizlik işlemlerinin art arda yapılması önerilmektedir.

Yani, üretim yapılacak yüzey ya da malzemeler öncelikle temizlenmeli, ardından su ile durulanmalı ve son olarak da sanitasyonu sağlanmalıdır. 

Sanitize işleminin doğru biçimde yapılması gıda güvenliği açısından en temel noktalardan biridir. Peki sanitasyon işlemi nasıl yapılır? 

Sanitasyon Nasıl Yapılır? 

Sanitasyon iki farklı yöntemle yapılabilir, bunlardan biri ısı ile yapılan sanitasyon diğeri ise kimyasallar ile yapılan sanitasyondur. 

Isı sanitasyonunda, sanitasyonu yapılacak olan malzeme bulaşık makinesinde ya da ısıtıcıda en az 82 derecede 30 saniye boyunca işleme maruz bırakılmalıdır. İşlem yeterli sıcaklıkta ve sürede uygulandıktan sonra tamamlanmış olur.  

Kimyasal sanitasyon işleminde ise ilk olarak klor, iyot ya da %5’lik alkol çözeltiler ile bazı sanitasyon sıvıları hazırlanır. Üretim aşamasında gıda ile temas edecek olan yüzeyler hazırlanmış olan sanitize çözeltisi kullanılarak püskürtme ya da ovalama işlemleri ile sanitize edilmektedir. Hazırlanan sanitasyon çözeltisinde kullanılan kimyasalların mutlaka yeterli miktarda su ile seyreltilmesi gerekmektedir. 

Hijyen ve sanitasyon işlemlerinin ardından, üretimden önce yüzeyin mutlaka kurutulması gerekmektedir. Bu noktada ise kuruma işleminin yalnızca hava ile temas ederek ve kendiliğinden gerçekleşmesi beklenmelidir. 

Elektrikli ekipmanların hijyen ve sanitasyonunda, uygulamadan önce mutlaka güç kaynağı kapatılmalı, işlemlere bundan sonra başlanmalıdır. Temizliğin bulaşık makineleri ile sağlandığı durumlarda ise malzemelerin yüzeyinde kalan gıda artıkları mutlaka önce su ile temizlenmelidir. Buna ek olarak bulaşıklar makineden çıktıktan sonra yine kendiliğinden kurumaları sağlanmalıdır. 

Yalnızca gıda malzemelerinin ve bu malzemelerin bulunduğu yüzey ve alanların değil; üretim işleminin yapıldığı tüm yüzeylerin ve depolama alanlarının kapsamlı bir hijyen ve sanitasyon işleminden geçirilmesi gerekmektedir. 

Gıda İşletmelerinde Hijyen ve Sanitasyonun Önemi 

Temizlik ve sanitasyonun düzenli olarak yapılması ve her aşamasının kontrol edilmesi gıda güvenliği ve insan sağlığı açısından oldukça önemlidir. Gerekli temizliğin sağlandığı yüzeylerde, gıda üretimleri temiz malzemelerle yapılır. 

Gıda ile temas sırasında gerekli önlemlerin alınması, kullanılan malzemelerin sürekli olarak temizlenmesi ve gerektiği durumlarda yenilenmesi gibi kurallara uyulduğu takdirde gıdalara ortamda bulunan mikroorganizmaların bulaşma ihtimali minimum düzeye inmekte, bu durum da sağlığa olumlu katkıda bulunmaktadır. 

Bu doğrultuda gıda sektöründe hizmet veren her işletmenin ve bu sektörde çalışan herkesin hijyen ve sanitasyon konusunda gerekli bilgi donanımına sahip olması gerekmektedir. 

Pakmaya, hayata geçirdiği Profesyoneller Dünyası Akademisi çatısı altında vermiş olduğu 4 modül ve 10 dersten oluşan Gıda Güvenliği Eğitimi kapsamında, işletmeler için büyük önem taşıyan hijyen ve sanitasyon kavramlarına dair temel noktalara da değiniyor.

Eğer siz de bilgi hazinenize bu konuya dair yeni bilgiler eklemek isterseniz Pakmaya PDA ve Özyeğin Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü işbirliği ile hazırlanan Gıda Güvenliği Eğitimi’ne online ve ücretsiz olarak katılabilirsiniz. Üstelik eğitimi başarı ile tamamladığınız takdirde dijital Pakmaya PDA Gıda Güvenliği Eğitim Sertifikası alabilirsiniz.